Luxembourgish A1 : Class 15 📚

📚 Learning Objectives (Léierziler)

• Säi Beruff nennen an eng Persoun duerno froen (Name your profession and ask someone about theirs)
• Aktivitéiten am Kontext vun de Beruffer nennen a verstoen (Name and understand activities in the context of professions)
• Soen, wou ee schafft, an eng Persoun duerno froen (Say where you work and ask someone about it)
• Transportmëttelen nennen a verstoen (Name and understand means of transportation)
• Iwwert Fräizäitaktivitéiten schwätzen (Talk about free time activities)
• Auerenzäit soen a verstoen (Tell and understand the time)
• Vun … bis … benotzen fir Zäitperioden unzeginn (Use from … to … to indicate time periods)

💼 Professional World (Beruffswelt)

Important Questions (Wichteg Froen)

• Formal: Wat schafft Dir? / Wat sidd Dir vu Beruff? / Wou schafft Dir?
• Informal: Wat schaffs du? / Wat bass du vu Beruff? / Wou schaffs du?

Answers (Äntwerten)

• Ech sinn … (Beruff)
• Ech schaffen als …
• Ech schaffen de Moment net.
• Ech schaffe bei + Persounen (z.B. Ech schaffe bei engem Dokter)
• Ech schaffen an + Gebäier (z.B. Ech schaffen an engem Buttek)
• Ech schaffen op + Administratiounen a Plazen (z.B. Ech schaffen op enger Bank)

Professions (Beruffer) - Masculine & Feminine Forms

Workplace Hierarchy Diagram

                        De Chef
                       /        \
                      /          \
                Direkter         Sekretariat
               /       \         /        \
          Manager    Responsabel   Receptionist   Büro-Assistant
          
          Équipe                Support-Personal
          /     \               /              \
   Mataarbechter  Stagiaire    IT-Support     Botzpersonal

Important Words (Wichteg Wierder)

• d’Aarbecht = work
• de Beruff = profession
• d’Aarbechtskollegen = colleagues
• d’Aarbechtsplaz = workplace
• de Büro = office
• den Aarbechtsdësch = desk
• d’Iwwerstonne schaffen = to work overtime
• d’Paus = break
• sech beschwéieren = to complain
• d’Botzfra = cleaning lady
• de Botzmann = cleaner (male)
• d’Reunioun = meeting
• d’Visitëkaart = business card
• pénktlech = punctual
• midd = tired
• stresseg = stressful

⏰ Working Hours (Aarbechten a Sitten)

Questions about Working Hours (Froen iwwer Aarbechtssitten)

• Formal: Wéi fuert Dir schaffen? / Wéi fuert Dir op d’Aarbecht? / Wéini schafft Dir?
• Informal: Wéi fuers du schaffen? / Wéi fuers du op d’Aarbecht? / Wéini schaffs du?
• Wéi vill Auer ass et? = What time is it?

Answers (Äntwerten)

• Ech fuere mam … (Transportmëttel)
• Ech ginn zu Fouss.
• Et ass … (Auerzäit)
• Ech schaffe vun … bis … Auer.
• Ech fänken um … Auer un an ech halen um … Auer op.

Time Specifications (Zäitangaben)

Time Periods (Zäitperioden)

• Ech schaffe vun 8 bis 12 Auer. = I work from 8 to 12 o’clock.
• D’Geschäft ass vun 9 bis 18 Auer op. = The shop is open from 9 to 18 o’clock.
• Ech schaffen halef Deeg, vun aacht bis zwielef Auer. = I work half days, from eight to twelve o’clock.

Daily Schedule (Dagesoflaf)

6:00      8:00      10:00      12:00      14:00      16:00      18:00      20:00
  |         |         |          |          |          |          |          |
  |         |         |          |          |          |          |          |
[Moieskaffi]---[Aarbecht]---[Mëttegiessen]---[Aarbecht]---[Sport]---[Owesiessen]

🚗 Transportation (Transportmëttelen)

Transportation Means (Transportmëttelen)

• den Auto = car
• de Bus = bus
• den Zuch = train
• de Vëlo = bicycle
• de Moto = motorcycle
• de Fliger = airplane
• de Schëff = ship
• den Tram = tram

Important Prepositions (Wichteg Präpositiounen)

• mam Auto = by car
• mam Bus = by bus
• mam Zuch = by train
• mam Vëlo = by bicycle
• mam Moto = by motorcycle
• mam Fliger = by airplane
• mam Schëff = by ship
• mam Tram = by tram
• zu Fouss = on foot

Important Places (Wichteg Plazen)

• d’Gare = train station
• d’Bushaltestell = bus stop
• de Flughafen = airport
• d’Autobunn = highway
• de Parking = parking lot
• d’Parkplaz = parking space
• d’Strooss = street
• de Stau = traffic jam
• den Trafic = traffic
• d’Verbindungen = connections
• d’Tankstell = gas station
• d’Bensinn = gasoline
• de Wee = way, path
• d’Richtung = direction

Transportation Prepositions Diagram

                    Transport
                    /   |   \
                   /    |    \
                  /     |     \
                 /      |      \
               mam      op      an
               /         \      /
              /           \    /
           mam Auto     op d'Gare
           mam Bus      op de Flughafen
           mam Zuch

Advantages and Disadvantages of Transportation (Virdeeler an Nodeeler vum Transport)

Transport Decision Flowchart

                  Ass d'Wieder gutt?
                  /              \
                 /                \
                Jo                Nee
                /                  \
               /                    \
      Ass et wäit?       Ass den ëffentlechen Transport pénktlech?
      /         \                /                \
     /           \              /                  \
    Nee          Jo            Jo                  Nee
    |             |             |                   |
    |             |             |                   |
    Vëlo         Auto          Bus/Zuch            Taxi

🎮 Free Time and Hobbies (Fräizäit a Hobbye)

Free Time Activities (Fräizäitaktivitéiten)

• Fussball spillen = to play soccer
• liesen = to read
• schwammen = to swim
• Sport maachen = to do sports
• Vëlo fueren = to ride a bicycle
• spadséieren goen = to go for a walk
• Frënn treffen = to meet friends
• an de Kino goen = to go to the cinema
• an de Restaurant goen = to go to a restaurant
• shoppen = to shop
• kachen = to cook
• reesen = to travel

Important Words (Wichteg Wierder)

• d’Fräizäit = free time
• de Weekend = weekend
• d’Vakanz = vacation
• de Sport = sport
• de Veräin = club
• d’Hobbye = hobbies
• d’Spillplaz = playground
• de Gaart = garden
• de Fitness = fitness
• regelméisseg = regularly
• heiansdo = sometimes
• zesummen = together

Hobbies Mind Map

                             Fräizäit
                    /          |         \          \
                   /           |          \          \
                  /            |           \          \
               Sport         Kultur       Doheem      Sozial
               /  |  \       /  |  \      /  |  \     /  |  \
              /   |   \     /   |   \    /   |   \   /   |   \
       Fussball Schwammen Vëlo  Kino Theater Musée Kachen Liesen Tëlee  Frënn  Restaurant Café

Questions and Sentences (Froen a Sätz)

• Wat méchs du an denger Fräizäit? = What do you do in your free time?
• Wat maacht Dir an Ärer Fräizäit? (formal) = What do you do in your free time?
• Wéi eng Hobbye hues du? = What hobbies do you have?
• Wéi eng Hobbye hutt Dir? (formal) = What hobbies do you have?
• Ech ginn … mol an der Woch schwammen. = I go swimming … times a week.
• Ech maachen e bësse Sport. = I do a little sport.
• Am Weekend ginn ech spadséieren. = On the weekend I go for a walk.
• Heiansdo ginn ech an de Kino. = Sometimes I go to the cinema.
• Ech kucken och gär Tëlee. = I also like watching TV.

📏 Grammar Rules (Grondreegelen)

1. Articles and Prepositions (Artikel a Präpositiounen)

Case System Diagram

             Akkusativ                      Dativ  
             (Motion)                     (Static)
       ┌─────────┬────────┐         ┌─────────┬────────┐
       │ Maskulin │ Feminin│ Neutral │ Maskulin │ Feminin│ Neutral
       │ den/een  │ d'/eng │ d'/een  │ dem/engem│ der/enger│dem/engem
       └─────────┴────────┘         └─────────┴────────┘
           Ech gi  │              Ech schaffen │
         an den Buttek            an engem Buttek
         op d'Gare                op enger Bank   

Examples (Beispiller)

• Ech schaffen an engem Buttek. (static, dativ)
• Ech gi an den Buttek. (in motion, akkusativ)
• Ech schaffen op enger Bank. (static, dativ)
• Ech fueren op d’ Gare. (in motion, akkusativ)

2. Verbs and Prepositions (Verben an Präpositiounen)

• schaffen als (as) + Beruff: Ech schaffen als Affekot.
• schaffen an (in) + Gebäi: Ech schaffen an engem Buttek.
• schaffen op (at) + Plaz: Ech schaffen op enger Bank.
• schaffen bei (at) + Persoun: Ech schaffen bei engem Dokter.
• fueren mam (with the) + Transportmëttel: Ech fuere mam Auto.
• goen zu Fouss (on foot): Ech ginn zu Fouss op d’Aarbecht.

3. Time Expressions (Zäitangaben)

• vun … bis … = from … to …
• ufänken = to start: Ech fänken um 8 Auer un.
• ophalen = to stop: Ech halen um 17 Auer op.
• dauert = to take (time): Et dauert eng Stonn.

4. Double Vowels and Consonants (Doppel Vokaler a Konsonanten)

• Double Vowels (aa, ee, uu, oo, ii): den Toun ass kuerz (the sound is short)
• Double Consonants (bb, rr, tt): den Toun ass laang (the sound is stretched)

Double Vowels and Consonants Pronunciation Rules

┌───────────────────────┐    ┌───────────────────────┐
│  DOPPEL VOKALER       │    │  DOPPEL KONSONANTEN   │
│  Den Toun ass KUERZ   │    │  Den Toun ass LAANG   │
├───────────────────────┤    ├───────────────────────┤
│  aa: Staat (state)    │    │  nn: Mann (man)       │
│  ee: Kee (none)       │    │  ll: Ball (ball)      │
│  oo: Stool (chair)    │    │  tt: Bett (bed)       │
│  uu: Muuz (cap)       │    │  ss: Glas (glass)     │
│  ii: Liicht (light)   │    │  mm: Kummer (room)    │
└───────────────────────┘    └───────────────────────┘

💬 Example Conversations (Beispillsätz a Gespréicher)

Conversation 1: At Work (Op der Aarbecht)

• A: Moien! Wat schaffs du?
• B: Ech sinn Informatiker. Ech schaffen op enger Bank.
• A: Wéi fuers du op d’Aarbecht?
• B: Ech fuere mam Zuch. An du?
• A: Ech ginn zu Fouss op d’Aarbecht. Ech wunnen no beim Büro.
• B: Wéi vill Auer fänks du un?
• A: Ech fänken um 8 Auer un a schaffe bis 17 Auer. Wéi ass et bei dir?
• B: Ech schaffe vun 9 bis 18 Auer. Et ass e bësse stresseg, mee interessant.

Conversation 2: Transportation and Free Time (Transport a Fräizäit)

• A: Wéi fuers du an d’Vakanz?
• B: Ech fuere léiwer mam Auto. Et ass méi bequem. An du?
• A: Ech fuere gär mam Zuch. Et ass méi entspaant an ech kann e Buch liesen.
• B: Wat méchs du soss a denger Fräizäit?
• A: Ech ginn zweemol an der Woch schwammen an ech ginn oft spadséieren. An du?
• B: Ech spillen Tennis am Club a kachen gär deheemm.
• A: Gees du heiansdo an de Kino?
• B: Jo, mee net sou oft. Ech kucken och gär Tëlee deheemm.

Conversation 3: Manuela in her Free Time (Manuela a senger Fräizäit)

Ech sinn d’Manuela Weydert. Ech schaffen op enger Bank. Ech schaffe just hallef Deeg, vun aacht bis zwielef Auer. Mäi Job ass stresseg, mä ganz interessant. Ech beroden d’Clienten a kontrolléieren d’Investitiounen. Mäi Meederchen, d’Laura, geet moies an d’Crèche. Nomëttes hunn ech Zäit fir hatt. Mir ginn op d’Spillplaz oder an d’Schwämm. Owes ass d’ganz Famill zesummen. Mäi Mann spillt e bësse mam Laura an dann iesse mir zesummen zu Nuecht. Dënschdes owes ginn ech an de Fitness a samschdes ginn ech op de Fussballstraining. Heiansdo ginn ech mat mengem Mann an de Restaurant oder an de Kino. Da passt meng Mamm op d’Laura op.

Workplace Conversation Diagram

┌───────────────────┐                  ┌───────────────────┐
│  Mataarbechter    │                  │       Chef        │
└─────────┬─────────┘                  └─────────┬─────────┘
          │                                      │
          ▼                                      ▼
┌─────────────────────────┐      ┌─────────────────────────┐
│ "Gudde Moien!           │      │ "Moien!                 │
│  Wéi geet et?"          │      │  Gutt, merci. An dir?"  │
└─────────────┬───────────┘      └─────────────┬───────────┘
              │                                 │
              ▼                                 ▼
┌─────────────────────────┐      ┌─────────────────────────┐
│ "Och gutt, merci.       │      │ "D'Versammlung fänkt    │
│  Wéini fänkt            │      │  um 10 Auer un.         │
│  d'Versammlung un?"     │      │  Wier et méiglech       │
└─────────────────────────┘      │  d'Presentatioun        │
                                 │  virzebereeden?"        │
                                 └─────────────────────────┘

🔄 Verb Conjugations (Verbkonjugatioun)

Schaffen (to work)

Fueren (to drive/to go)

Goen (to go)

Fänken un (to start)

Ophalen (to stop)

Sech beschwéieren (to complain)

📝 Essential Vocabulary

Professional World Vocabulary

• den Affekot (m) = lawyer
• de Verkeefer (m) = salesperson
• de Bäcker (m) = baker
• den Dokter (m) = doctor
• de Beruff (m) = profession
• d’Aarbecht (f) = work
• d’Aarbechtskollegen (pl) = colleagues
• d’Botzfra (f) = cleaning lady
• den Informatiker (m) = IT specialist

Transportation Vocabulary

• den Auto (m) = car
• den Zuch (m) = train
• de Bus (m) = bus
• de Vëlo (m) = bicycle
• de Fliger (m) = airplane
• d’Gare (f) = train station
• de Flughafen (m) = airport
• d’Autobunn (f) = highway
• de Stau (m) = traffic jam
• d’Verbindungen (f, pl) = connections

Free Time Vocabulary

• d’Fräizäit (f) = free time
• schwammen (v) = to swim
• spadséieren (v) = to walk
• de Veräin (m) = club
• regelméisseg (adj/adv) = regularly
• heiansdo (adv) = sometimes
• d’Spillplaz (f) = playground
• zesummen (adv) = together
• oppassen (v) = to watch over, to take care of
• brauchen (v) = to need

Grammar and Pronouns Vocabulary

• vun … bis … (prep) = from … to …
• fir (prep) = for
• bezuelen (v) = to pay
• ufänken (v) = to start
• daueren (v) = to take (time)
• mä / mee (conj) = but
• ëmmer (adv) = always
• verstoen (v) = to understand
• fannen (v) = to find
• einfach (adj) = easy, simple

Adjectives Vocabulary

• bequem (adj) = comfortable
• praktesch (adj) = practical
• deier (adj) = expensive
• séier (adj/adv) = fast
• lues (adj/adv) = slow
• laang (adj) = long
• pénktlech (adj) = punctual
• bëlleg (adj) = cheap
• stresseg (adj) = stressful
• interessant (adj) = interesting